Afgelopen week waren we op skivakantie. Helaas was het vaak bewolkt en nevelig. Wie ook wel eens is gaan skiën weet dat het zicht op de piste dan gauw slecht wordt. Reliëf verdwijnt en voor je het weet is de wereld één grote witte vlakte, hobbels en obstakels zijn niet meer zichtbaar. Om goed beneden te komen moet je vertrouwen op je skikunst en voelen wat er gebeurt.
Tijdens een afdaling waarin ik geen reliëf zag keek ik naar onze zoon die onbevangen over de piste gleed. Zó wilde ik ook skiën. Helaas voelde ik me enorm angstig en onhandig, de betreffende afdeling was weinig plezierig.
Eenmaal veilig beneden gekomen realiseerde ik me dat er een groot verschil is tussen onze zoon en mij. Onze zoon hebben we van jongs af aan meegenomen naar de sneeuw en kennis laten maken met het skiën. Dat ging in kleine speelse stapjes waarbij hij steeds uitgedaagd werd iets meer te doen. Ik daarentegen ben pas op mijn 31ste voor het eerst gaan skiën. Aangezien ik ‘volwassen’ ben werd dat een vijfdaagse cursus waarin ik zo snel mogelijk parallel leerde skiën. Al ski ik intussen meer jaren dan onze zoon, zo onbevangen als hij zal ik nooit worden.
Dit herinnerde me aan de tweestrijd over het puberbrein en plannen. Verschillende onderzoeken laten zien dat plannen voor het puberbrein lastig is. Omdat de hersenen nog volop in ontwikkeling zijn missen jongeren soms nog de mogelijkheden om echt zelfstandig hun leven te controleren. Vooral jongens lijken hier mee te maken te hebben. De discussie die daarop vaak volgt is of je jongeren dan al moet confronteren met zelf plannen of dat je ze dat nog even uit handen moet nemen, ze kunnen het immers nog niet.
Ik denk dat het voorbeeld van mijn ski ervaring wel duidelijk maakt wat mijn mening is. Als we jongeren het werk uit handen nemen krijgen ze ook niet de kans om het te spelenderwijs en zonder veel pijn te leren. Op latere leeftijd kunnen ze dan zeker nog wel leren plannen (de meeste jongeren blijken na hun 24ste best zelfstandig te zijn), maar de leerervaring zal pijnlijker zijn en met meer geworstel gepaard gaan.
Het mooiste zou het zijn als we, net als bij de ski-les, de leerervaringen speelser en meer op de persoon toegepast kunnen maken. In de ski-klas zitten ook verschillende leeftijden en niemand maalt er om als je eens valt. Helaas hebben we een schoolsysteem dat erg gericht is op meetmomenten en cijfers. Onbewust vertellen we onze kinderen dat er een norm is waaraan ze moeten voldoen. Haal je een voldoende dan is het goed, haal je een onvoldoende dan faal je én loop je het risico niet meer in je eigen groep te mogen blijven. Dit systeem zorgt in mijn ogen voor veel frustratie en angst, die meegenomen wordt als deze jongeren volwassen worden. Hoe mooi zou het zijn als we kinderen meer persoonlijk en spelenderwijs kunnen laten ontdekken wat werkt? In het traditionele systeem is dit best lastig, maar als we een auto om de zon kunnen schieten moeten we hier toch ook oplossingen voor kunnen vinden? Er zijn voldoende kleine initiatieven. Het wordt tijd voor grote klappers. Wie doet mee?
About the author