Geluk volgens Tony
De examens komen er aan en de examenstress neemt toe. De afgelopen weken heb ik een aantal leerlingen gesproken die aangeven nu al veel stress te hebben. Bij doorvragen komt één probleem sterk naar voren. Veel leerlingen hebben geen idee hoe ze veel stof handig kunnen leren. Deze blog gaat hierover.
Op het VWO zitten veel leerlingen met een groot talent voor onthouden en reproduceren. Deze leerlingen kunnen grote hoeveelheden kennis in korte tijd in zich opnemen en zijn in staat om die op korte termijn ook weer te reproduceren. Dit talent heeft een schaduwkant. Ze leren namelijk niet om de stof echt te verwerken. Hun strategie is er op gericht om vlak voor een toets moment alles in zich op te nemen en op een toets komen ze dan vaak aan een voldoende. Dit werkt goed zolang toetsen gericht zijn op één onderwerp en de stof te overzien is. Maar als er meerdere onderwerpen door elkaar gevraagd worden lopen de meesten vast. Hun hoofd is een onoverzichtelijke brij geworden . Het duurt lang om daar iets in terug te vinden, wat voor stress zorgt. En onder stress werkt ons brein minder goed. Zie daar, de start van een neerwaartse spiraal die leidt tot afhakers en leerlingen die ineens denken dat ze dom zijn.
In gesprek met deze leerlingen vergelijk ik hun hoofd vaak met een kledingkast. Als je alle aankopen daar gewoon in gooit dan weet je wel dat je ergens een rokje hebt liggen, maar je kunt het niet zomaar vinden. Soms moet je de helft van je kast er eerst weer uittrekken. En dan blijkt het ineens rood te zijn en niet blauw, zoals je dacht. Dit effect zie ik letterlijk terug op toetsen waar soms een halve bladzijde vol staat met niet relevante dingen. Ergens op het einde komt er dan (met wat geluk) een zinvol antwoord. Logisch dat deze methodiek leidt tot tijdgebrek op een toets.
Als docent ben ik de laatste tijd wel alerter geworden op dit verschijnsel. Maar het ombuigen is eneorm lastig. Al op de basischool wordt de ‘prop er maar in ‘strategie met veel succes gebruikt door deze leerlingen. Ze moeten dus echt ander gedrag aanleren. Helaas staan ze hier pas voor open als ze echt problemen krijgen.
Nu ik ook in klas 2 les geef probeer ik gericht aandacht aan het opruimen van de kast te besteden. Ik vraag leerlingen om de stof in schema’s te verwerken en na te denken over verbanden. Hier merk ik al veel weerstand. We hebben onze kinderen geconditioneerd op het maken van opdrachten die eenduidig zijn en goed of fout gerekend kunnen worden. Denken met een open einde, wat nodig is om de kast te ordenen, geeft veel weerstand.
Ik ben overtuigd van het nut van denken en ga zeker door met open opdrachten rondom ordening te geven. Hopelijk lukt het me om de gedragsverandering eerder in te zetten en heb ik over een paar jaar leuke gesprekken over de stof met mijn leerlingen in plaats van over examenstress !
About the author